Bir blog arıyordum 
dikişçi kadın diye
karşıma çıkan: 


Dikişçi Matmazel Kokona’nın Defteri
Selin İpek adlı bir araştırmacının...

önce kokona neymiş diye araştırınca buldum tabii
bilgeden ve
PS:yaptım altta...




Giyim kuşam geleneğinde Batılılaşma ilk olarak
askerî kıyafetlerde başlamış, 
daha sonra erkek modasına 
ve en son olarak da kadın ve çocuk
modasına yansımıştır. 
Kadın modasının tam anlamıyla 
Avrupai bir tarza bürünmesini, 
tek parçalı elbiseler 
ya da etek ceketten oluşan ikili takımların 
ortaya çıkışını açıklığa kavuşturan
belgeler varmış.


dönemin terzi defterlerinin 
önemli bir yeri varmış . 
Bu defterlerin en önemli özelliği 
saray kadınlarının terzilere olan siparişlerini, 
kumaş çeşitlerini,
terzi adlarını ve 
mühürlerini vermesi, 
dönemin kadın modasını, 
harem kadınlarının yaşantısını
ve olaylarını yansıtması imiş.


saray hanımları kalfaları vasıtasıyla
terzilerle irtibata geçip, 
onlara siparişlerini verirlermiş. 
Terzilere verilen siparişleri gösteren
defterlerin en erken tarihli örnekleri 18. yüzyıl sonlarına aitmiş. 
Ayrıca saray hanımlarının
terzilerine notlar yazarak da bağlantı kurarlarmış
1870’lerden sonra Batı’dan
özellikle Fransa’dan gelen modeller 
kadın elbiselerine genellikle gayrimüslim terziler
tarafından uygulanmış.
Saray hanımları mal veya eşya alışverişini 
ya sarayda çalışan görevliler aracılığıyla 
yada tüccarları kumaş örnekleriyle 
saraya çağırarak yaparlarmış. 
Tüccar kadınlar ya da dikişçi kadınların 
yanlarında çeşit çeşit kumaş getirdikleri 
ve bu kumaştan beğenilenler sipariş
verilirmiş. 
Kadınların saraya gelmesinin sebebi sultanların 
kızlarının ve harem
halkının dışarıyla temas kurmalarının 
yasak olmasıydı.


malların cinsi ve ücretleri bir deftere kaydedilir ve 
bu defter bütün hesaplar kapatıldıktan
sonra sarayın o tüccara borcu kalmadığını ispat için sarayda kalırmış.


Bu makalede; Topkapı Sarayı Müzesi Arşivi’nde bulunan D. 4962 envanter
numarasına kayıtlı bir terzi defteri tanıtılacaktır.3 (Resim 1) 1288–1292/ 1871-1875 yılları
arasındaki siparişleri gösteren bu defterin cildinde; 
“Paşa mahallesinde meskûn dikişçi
Matmazel Kokona’nın defteridir, 
Sene 1288 Şaban gurre” yazılıdır.
15 cm x 20 cm
boyutlarındaki bu defterin, sırtı gri renk kâğıt, 
cildi ebru ile desenlendirilmiş kâğıt ile kaplıdır.


Kapağında pul şeklinde içi boş bir etiket ve içinde Osmanlıca kayıt numarası olan “Numara
8” yazılıdır. 
49 yaprak olan bu defterin 2b yaprağı hariç 1’den 7’ye kadar olan yaprakları
yazılıdır. 
Dikişçi Kokona tarafından Osmanlıca olarak tutulmuş defterin yazısı gayet özenli,
kendi içinde sistemlidir ve bazı sayfalarda defterin sahibi tarafından Rumca notlar düşüldüğü
ve isminin yazıldığı görülmektedir.


Dikişçi Kokona asıl adının “Maryioga Mavrudi”
olduğunu yazmıştır.


1871 yılında Paşa mahallesinde oturan dikişçi Matmazel Kokona’nın diktiği çeşitli
entari-paltoları, kürk kaplığı, fistan, hazînedar ustanın ve 


Âvazdil Hanım’ın entarileri,


Dilbeste’in mintanı ve Neyyire Hanım’ın entarisi, kahveci usta ile Nazestu ve Serniyâz ve
Fettanfer Kalfalar, 
Dilnevaz, 
Kamer Felek Kalfa, 
Paşa Efendi, 
Melek Hanım ve sâire için
çeşitli libaslarını (elbiselerini) kayıt altına alan bir defterdir. Bunlarla birlikte kumaş
çeşitlerini, özelliklerini, lira-ı Osmanî ve Mecidiye olarak bedellerini miktarı ile teslimiyetleri
ve imzalı şerhlerini içermektedir.
Defterin 1a sayfası “1288 senesinde Paşa mahallesinde oturan Matmazel’e verilen
dikişlerin ücret defteridir” 
anlamına gelen bir yazı ile başlar ve verilen siparişler ile devam eder. 
Bu sayfada 5 tane entari paltosuyla takım olarak ayrıca bir adet uzun entari, bir adet mor
palto sipariş edilmiştir. 
Bunların yanında mor kumaştan dikilmiş bir yeldirmenin tamir
edildiği de görülmektedir.


Bir kat beyaz leylaki yollu bürümcek entari üstadiyesi bir lira iki mecidiye
Bir kat mai’ haneli bürümcek entari ustadiyesi bir lira iki mecidiye
Sarı ve penpe iki kat muslin entari ustadiyeleri birer liradan iki lira
Beş kat beyaz muslin entari üstadiyeleri birer liradan beş lira
Dilnevaz için bir kat penpe kadife yollu küçük fistan tanzimi ustadiyesi yedi mecidiye
Kamer Felek Kalfa için bir aded güvezi hırka tanzim olundu üstadiyesi dört lira
Üç aded çarşeb (çarşaf) tanzimi dörder mecidiyeden on iki mecidiye
Elli altı arşın ince canfesten yorgan etrafı için makine dikişi diktirildi iki buçuk
mecidiye
Cümlesi otuz iki lira üç buçuk mecidiye eder Ahmed Efendi’nin yediyle teslim
olundu. 4 Ramazan sene 1291
6b:
14 Ramazan sene [12]92
İki takım beyaz ve mai’ ipekli yünlü entari dikildi sekiz mecidiye
Üç kat bürümcek entari dikildi ikisi yollu biri düz üstadiyeleri on iki mecidiye
Bir takım sarı yollu bürümcek entari ma hırka bir lira 


Bimeşk Hanım için
Bir takım mai’ yollu ipekli entari dikilmesi dört buçuk mecidiye.
Bir takım düz penpe bürümcek entari dikilmesi bir lira
Bir takım mor yünlü entari üstadiyesi dört mecidiye
Bir takım sarı yollu bürümcek entari üstadiyesi bir lira iki mecidiye
Siyah ipekli yollu bir takım entari hırka ve ayakkabı üstadiye bir lira iki mecidiye


Hüsnühal Hanım için
Bir takım yeşil yünlü entari ma palto bir lira iki mecidiye 


Adviye Hanım
Bir takım penpe kastor entari iki buçuk mecidiye
Bir aded al kastor beden bir mecidiye
Bir çocuk entarisi ma hırkası iki buçuk mecidiye
Bir takım mor hareli yünlü entari dört mecidiye Kalfam için


Paşa Efendi’ye iki takım beyaz keten entari üstadiyeleri üç buçuk mecidiye


Altı takım sazende kalfalara birer liradan altı lira


Paşa Efendinin beş takım rengâmiz gecelik entari ikişer mecidiyeden on mecidiye


Nâzikniyâz’ın penpe mantin entarisinin tamiri bir lira


Kameriye’nin güvezi kadife entarisinin bir kuşak tanzimi bir lira


Câme-şuy ustaya verilen al sırmalı entarinin tamiri bir lira


Kemalye ile Meylişems’in iki mor yünlü entari üstadiyeleri bir buçuk liradan üç lira


Nakl-i yekün 143
Çocuklara sekiz takım hırka iki lira iki mecidiye
Çocuklara iki takım mantin fistan ustadiyeleri dört lira


Defa’ çocuklara iki takım keten basma fistan dört mecidiye
Bir takım entari beş lira Melek Hanım için
Bir küçük hırka bir buçuk mecidiye Mişnigah Hanımın çocuğuna
Ceman yekün kırk bir lira yarım mecidiye eder.
Yirmi lira teslim baki kalan yirmi bir lira yarım mecidiye Kanun-ı Evvel sene [12]91
İş bu defterde baki kalan yirmi bir lira yarım mecidiye Ahmed Efendi yediyle
tamamen aldım. Bu tarihe gelinceye kadar olan hesabımızdan bir akçe ve bir habbe kalmadığı
için arz eylerim.
16 Haziran 1292
Marluşka


Hani diyorlar ya Osmanlı kayıtları çok düzenli tutulmuştur.
Hak vermemek mümkün değil,öyle ki okuduğum bir belgede 
köydeki kümeste kaç adet kümes hayvanı olduğu dahi yazılmıştı.


http://www.actaturcica.com/sayi2/64_78.pdf










PS: Kokona Yunancada "Hristiyan Kadın" anlamına gelen Türkçe'deyse yine aynı anlama gelen;ama bazan yaşı başı geçmiş, pörsümüş fakat süsü elden bırakmamış bayanlar için 
bir de genç ama süslüler için kullanılan Kokoş var.